پرسه گوشت آلوده هندی در بازار ايران

 سرانجام پس از گذشت یک‌سال از ورود لاشه‌های پیر و بی‌کیفیت گاومیش هندی، «رحیمی» معاون اول رییس‌جمهور به این موضوع واکنش نشان داد. معاون اول رییس‌جمهور گفته است: «آن فردی که از هندوستان لاشه‌های خراب گوشت را به کشور وارد می‌کند تا با آن سوسیس و کالباس درست کند هیچ جایی در کشور ندارد. آن مامور گمرکی که این کالا را ترخیص کرده است هم همین‌طور. وزارت بهداشت بر تولید سوسیس و کالباس باید نظارت کند و با افرادی که در این حوزه خلاف می‌کنند بی‌رحمانه برخورد کند تا ریشه آنها را بخشکاند.»

در تب و تاب افزایش قیمت گوشت در آبان سال 1390 بود که «سازمان دامپزشکی» به عنوان متولی نظارت بر واردات این کالا، مجوز ورود گوشت هندی را صادر کرد. با توجه به اینکه هندوها برای گاوهای خود ارزش خاصی قایل هستند بنابراين از فروش دام‌های جوان خودداری می‌کنند بنابراین آنچه وارد ایران شد گوشت بی‌کیفیت و پیر و البته ارزان گاومیش‌های هندی بود.

از آنجا که تازه‌خوری این گوشت بی‌کیفیت از سوی کارشناسان تغذیه منع می‌شود؛ برای مصرف این گوشت وارداتی صنعتی‌ها پا به میدان گذاشتند. رقابت برای به دست آوردن سود بیشتر و تصاحب سهم بالاتری از بازار مصرف بین تعاونی تولید فرآورده‌های گوشتی و اتحادیه تازه‌تاسیس واردکنندگان گوشت که ازکارتل‌های اصلی واردات گوشت کشور به‌شمار می‌روند، موجب گرایش به تامین این کالای پروتئینی از مبدا کشور هندوستان شد.

خیلی‌ها هنوز به خاطر دارند که واردات گوشت‌ هندی، 9سال پیش هم جنجال‌آفرینی کرد. به همین دلیل تعاونی فرآورده‌های گوشتی که تامین‌کننده اصلی گوشت مصرفی کارخانجات سوسیس و کالباس است، صبر کرد تا خاطره گوشت‌های آلوده فراموش شود و پس از چند سال دوباره واردات گوشت ارزان گاومیش هندی را کلید زد.

قیمت، به عنوان مهم‌ترین فاکتور، باعث انتخاب گوشت هندی شد و سلامت مصرف‌کننده تحت لوای بی‌توجهی سازمان مسوول از فهرست ویژگی‌های کالای وارداتی حذف شد.

لاشه گاومیش‌های هندی که به دلیل اعتقادات مردم این کشور تنها در حالت پیری و ضعف مفرط کشتار می‌شوند و از کیفیت پایینی برخوردارند، در گروه ارزان‌ترین گوشت‌های جهان طبقه‌بندی می‌شود. کالایی که با وجود ارزانی بیش از حد به دلیل احتمال مشکلات بهداشتی تا پیش از این خریدار چندانی در خارج از کشور تولید‌کننده نداشته، اما حالا بخت به آن روی کرده و ایرانی‌ها برای خرید آن سر و دست می‌شکنند.از همان زمانی که سازمان دامپزشکی مجوز ورود این گوشت را صادر کرد، کارشناسان نسبت به عواقبی که برای سلامت مردم به بار می‌آورد هشدار دادند اما تا امروز هیچ‌یک از مسوولان دولتی به این موضوع واکنش نشان نداده بودند.

البته در آن دوران تعدادی از نمایندگان مجلس درباره مخاطرات ورود این کالا هشدار داده بودند اما خیلی زود این هشدارها با سکوت دولت به فراموشی سپرده شد. سخنگوی وقت کمیسیون کشاورزی با اشاره به اینکه دست‌های پنهانی در کار است که از سودهای کلان نمی‌گذرند، اعلام کرده بود که برخی‌ها، مسوولان را مجاب به واردات گوشت می‌کنند. عیسی جعفری همچنین تاکید کرده بود که حجم واردات بیش از نیاز داخل است. نایب‌رییس هیات تحقیق و تفحص واردات دام زنده هم از واردات نابجای گوشت و دام زنده به کشور انتقاد کرده بود. اقبال محمدی نیز گفته بود که سیاست‌ها مزیت رقابتی تولید گوشت را تهدید می‌کند.همه اینها اما منجر به توقف واردات گوشت هندی نشد. از آنجا که قیمت گوشت‌های برزیلی با افزایش 200درصدی در این مدت مواجه بوده است بنابراین بازارهای ارزان‌قیمت اولویت صنایع مواد پروتئینی قرار گرفت. جالب اینکه دبیر اتحادیه فرآورده‌های گوشتی نیز با تایید این اظهارات به صراحت موضوع تفاوت قیمت را دلیل اصلی واردات گاومیش هندی می‌داند.

وی با اشاره به اینکه نیازمند ایجاد یک رقیب برای برزیل بودیم، اضافه می‌کند که اگر هند می‌تواند با حداقل‌های استاندارد مورد قبول و با نصف قیمت برزیل، گوشت تولید کند عقل حکم می‌کند که به واردات گوشت از هند ادامه دهیم.

دبیر اتحادیه فرآورده‌های گوشتی درحالی از استانداردهای مورد قبول صحبت می‌کند که سازمان دامپزشکی ورود این گوشت‌ها را مشروط اعلام کرده است؛ موضوعی که در بحث واردات این کالا به حاشیه رفته و بدون لحاظ آن واردات ادامه یافته است.

مشروط بودن واردات موضوعی است که واردکنندگان علاقه‌ای به علنی شدن آن ندارند. شرط برقرار شده برای واردات گوشت از هند تنها استفاده در فرآورده‌هایی است که حرارت کامل ببینند. مجوزهای مشروط هرچند در صدور آنها سعی شده بیشترین دقت صورت گیرد، اما تضمینی برای اجرایی شدن آن وجود ندارد. تفاوت بیش از 500‌ درصدی قیمت گوشت گاومیش‌های پیر هندی با گوشت در بازار مصرف کشور آن‌قدر وسوسه‌برانگیز است که می‌شود سرو گوشت گاومیش‌های هندی را در هر رستورانی پیش‌بینی کرد. با وجود آنکه شائبه استفاده از گوشت‌های گاومیش هندی بدون رعایت شرط مزبور ،پررنگ است، اما معاون بهداشتی و پیشگیری سازمان دامپزشکی کشور می‌گوید: «گوشت منجمد بدون استخوان گاومیش وارداتی از کشور هندوستان با رعایت ضوابط و الزامات بهداشتی و نظارت نمایندگان رسمی سازمان دامپزشکی کشور وارد می‌شود.»

محسن مشکوه خاطرنشان می‌کند: سازمان دامپزشکی کشور به منظور نظارت بر سلامت گوشت‌های وارداتی از کشورهای مختلف و از جمله هندوستان نسبت به تدوین الزامات بهداشتی واردات (IHR) اقدام کرده است. بر این اساس کلیه ضوابط و الزامات بهداشتی لازم به منظور حصول اطمینان از سلامت دام‌های کشتاری، توسط دامپزشکی دولتی کشور هندوستان کلیه گاوهای کشتاری مورد بازرسی پیش و پس از کشتار قرار می‌گیرند.

اما کارشناسان معتقدند چطور است که سازمان دامپزشکی به واردات دارو و غذای دامی از هندوستان به درستی مجوز نمی‎دهد اما گاوی که در آن کشور از همان دارو و غذا مصرف می‎کند، می‏‎تواند به کشور ما وارد شود؟!

نایب‌رییس کمیته بهداشت مواد غذایی سازمان نظام دامپزشکی در این‌باره می‌گوید: هندوستان عمدتا کشوری بهداشتی از نظر دامپروری و تولید گوشت محسوب نمی‎شود اما مناطق و اماکن بهداشتی هم دارد. آراسب دباغ‌مقدم اضافه می‌کند: امیدوارم سازمان دامپزشکی در واردات گوشت به مناطق بهداشتی هندوستان توجه کرده باشد.در حال حاضر واردات گوشت هندی در اتحادیه اروپا ممنوع است.

علت آن هم این است که گوشت تولید شده در هند با استانداردهای جدید دنیا مطابقت ندارد. 50 سال قبل دامپزشکی می‎گفت بازرسی گوشت منحصر به معاینه قبل از کشتار و بازرسی لاشه پس از کشتار است اما در طول سالیان اخیر فرآیندهای دیگری هم به این روند اضافه شده که طی آن مساله باقیمانده‎های دارو، آنتی‎بیوتیک و فلزات سنگین هم مطرح است. زيرامحصولات هندوستان با این استانداردهای جدید همخوانی ندارد. اتحادیه اروپا با اینکه گوشت این کشور در بازارهای جهانی قیمت بسیار ارزانی دارد گوشت هندی وارد نمی‌کند.