علی قنبری؛ نفرين نفت!

علي قنبري در اعتماد نوشت:

نفت به عنوان يك كالاي استراتژيك در اقتصاد هر كشور مي‌تواند نقش مهمي ايفا كند كه در ادبيات اقتصادي از آن هم به عنوان يك موهبت الهي ياد مي‌شود و هم نفرين! استفاده هدفمند از اين منبع بي‌بديل خداوندي در توسعه و تجهيز زيرساخت‌هاي كشور، تامين انرژي نسل آينده، شكوفايي و رونق اقتصادي از طريق سرمايه‌گذاري در نهادهاي مولد ثروت و... نقش قابل توجهي براي اقتصاد هر كشور در پي خواهد داشت. عكس اين قضيه نيز صادق است؛ در صورت استفاده از اين انرژي خدادادي به عنوان عامل تامين و پشتيباني از بخش‌هاي مختلف اقتصادي، بودجه‌هاي جاري، گسترش حجم دولت، تك‌محصولي شدن اقتصاد، در نهايت به يك بيماري مزمن به نام تب هلندي خواهيم رسيد.

تب هلندي يكي از ابتدايي‌ترين نتايج پمپاژ پول حاصل از فروش نفت در جامعه و تورم لجام‌گسيخته ناشي از آن در اركان مختلف اقتصاد و داد و ستد است.در اين روش با حذف فاكتورهاي پراهميتي چون نسل آينده، زيرساخت‌هاي ملي، شرايط زيست محيطي، فرسايش اقتصادي در اثر كاهش توليد و... به مصرف درآمدهاي نفتي در بخش‌‌هاي جاري و نه عمراني اقدام مي‌شود كه به عنوان نفرين منابع اساسي اقتصاد شناخته شده است.منبع نفت در اقتصاد ايران طي سال‌هاي اخير به‌رغم درآمدهاي سرشار و بي‌سابقه، به درستي مديريت و هدايت نشده است.

درآمدهاي نفتي براي تامين اعتبارات جاري، گسترش حجم دولت و در نتيجه افزايش نقدينگي و تورم حاصل از آن مصرف شده و در واقع نقش مخربي براي اقتصاد ايران به ارمغان داشته است.اگر ما (به عنوان اجزاي يك كشور) به نقش سازنده و مثبت نفت در جهت توسعه اقتصاد، عمران و آباداني ايران اعتقاد داشته باشيم و آن را به چشم قلك يا دستگاه عابر بانك نگاه نكنيم حتما اين ماده پراهميت باعث رونق همه اركان اقتصادي خواهد شد.ايران با داشتن بيش از 150 ميليارد بشكه ذخيره نفتي، سومين كشور نفت‌خيز جهان به شمار مي‌رود كه تا پيش از آن دومين جايگاه توليد اوپك را هم به خود اختصاص داده بود و بنابراين جايگاه ويژه‌‌يي در بين كشورهاي نفت‌خيز دارد.

در صورتي كه بتوانيم از درآمدهاي نفتي در راستاي توسعه و پيشرفت اقتصادي و انساني استفاده كنيم به طور قطع اين انرژي كه لقب طلاي سياه هم دارد مانند يك شاه‌فنر در جهش كشور موثر خواهد افتاد. اگر مانند اين سال‌ها اقتصاد كشور را بيش از پيش به نفت وابسته كنيم و بيماري هلندي گسترش يابد، نقدينگي باز هم روند صعودي خواهد داشت و شاهد نزول شاخص‌هاي كشور خواهيم بود.در پايان اين نوشتار مختصر باز هم بايد تاكيد كرد كه نفت هم تيغ برنده و هلاك‌كننده است و هم كارگشا. آنچه در اين ميان اهميت دارد نوع نگاه مديران به نفت است.