فرارو- یک استاد دانشگاه و جامعه شناس گفت: «اگر قانون درست اجرا شود کسی نمی تواند خلاف کند. اما اگر قانون اجرا نشود اکثر افراد سوءاستفاده کرده و هر کس به نوعی قانون را دور می زند و چون کسی هم نیست که بازخواست کند و افراد پاسخگو هم نیستند "زرنگ بازی" در جامعه افزایش پیدا می کند.»
این روزها مفهوم "زرنگ" در جامعه تغییر کرده است. جامعه به کسی "زرنگ" می گوید که بتواند با کمترین تلاش بیشترین سود را به دست بیاورد. از این رو واژه "زرنگ بازی" در جامعه معنایی ویژه و خاص پیدا کرده است. اما چرا "زرنگ بازی" در جامعه رشد کرده و حتی مورد نکوهش نیز قرار نمی گیرد؟
دکتر مصطفی اقلیما استاد دانشگاه و رئیس انجمن علمی مددکاران اجتماعی ایران در گفتگو با فرارو گفت: «وقتی بحث "زرنگ بازی" در ایران می شود باید پرسید چرا مردم به سمت کلک و حقه بازی می روند؟ در پاسخ به این سول باید به قوانین نگاه کرد.»
وی ادامه داد: «اگر در جامعه ای قوانین به درستی اجرا شود و افراد ببینند نمی توانند از قوانین فرار کنند، دیگر "زرنگ بازی" در آن جامعه وجود نخواهد داشت.»
این استاد دانشگاه اظهار کرد: «سیستم های اداری در کشور ما این اجازه را به افراد می دهد که با حقه بازی پُستی را به دست بیاورند و این مسئله خود به خود این اجازه را می دهد که کسانی که از نظر علمی در سطح بالایی نیستند بتوانند خود را در جامعه نشان دهند.»
وی خاطرنشان کرد: «درست است کسانی که "زرنگ بازی" می کنند ممکن است روزی دست آنها رو شود، اما آنها در کوتاه مدت برنده هستند و به خواسته های خود می رسند.»
اقلیما گفت: «اگر می خواهیم جامعه به این سمت حرکت نکند باید همان دو فرمایش رهبری را سرلوحه خود قرار دهیم که فرمودند دو چیز را باید مود توجه قرار داد: اول شایسته سالاری و دوم پاسخگویی.»
وی ادامه داد: «اگر در یک جامعه افراد شایسته در پُست های متناسب قرار بگیرند، ما شاهد "زرنگ بازی" نخواهیم بود.»
وی افزود: «در جامعه ما برخی افراد در پُست های مدیریتی بالایی قرار گرفته اند که به دلیل آنکه خود را در سطح آن پُست ها نمی بینند مجبور می شوند افراد زیردست خود را از میان چاپلوسان و متملقان انتخاب کنند و به این صورت فرهنگ تملق و "زرنگ بازی" در جامعه ایجاد می شود.»
وی تصریح کرد: «قوانین و ضوابط اجتماعی این اجازه را به افراد می دهد که "زرنگ بازی" کنند و نوع برخورد و نگاه مردم به جامعه این "زرنگ بازی" را دامن می زند.»
این استاد دانشگاه گفت: «شاید بتوان گفت مفهوم "زرنگ بازی" در جامعه ما ظرف 16 سال گذشته باب شده است؛ اما ظرف 10 سال گذشته افزایش یافته است وگرنه ما در اوایل انقلاب "زرنگ بازی" نداشتیم و همه صادقانه رفتار می کردند.»
اقلیما در پاسخ به این سوال که ظرف 10 سال اخیر چه اتفاقی افتاد که جامعه به این سمت حرکت کرده است؟، گفت: «در این مدت افرادی که درست و صادق بودند را به طریقی کنار گذاشتند و افراد بی عرضه ای با زبان بازی و چاپلوسی در پُست های بالای اداری جا خوش کردند و افرادی مانند خود را نیز به خدمت گرفتند.»
وی ادامه داد: «اینها همچنین برای آنکه بتوانند کار خود را انجام دهند از افرادی به عنوان خبرچین استفاده کردند.»
وی تصریح کرد: «در گذشته کسی که فرضا می خواست به کار حسابداری مشغول شود باید در این رشته درس می خواند و تخصص می گرفت؛ اما اکنون با لیسانس ادبیات می تواند حسابداری کند چون می گوید مثلا فلان مدیر، پسر عموی وی می باشد و وی می تواند او را به این کار بگمارد.»
وی افزود: «این مسئله اکنون در جامعه بسیار دیده می شود و زمانی به وقوع می پیونند که مسئولین رده بالا قوانین را اجرا نمی کنند و افراد می توانند قوانین را دور بزنند.»
اقلیما با بیان اینکه تنها راهکار برای زدودن این ناهنجاری اجتماعی (زرنگ بازی) از جامعه اجرای صحیح قوانین است گفت: «هیچ مسئولی بالاتر از قانون نیست. اکنون ما مشاهده می کنیم قانون توسط قوه مقننه وضع می شود اما آن قانون در جامعه اجرا نمی شود.»
وی با طرح این سوال که چطور یک مصوبه قانونی نادیده گرفته می شود گفت: «وقتی افراد و مسئولین مربوطه پاسخگو نباشند قوانین به راحتی نادیده گرفته می شود. این در حالی است که دومین رهنمود رهبری مربوط به پاسخگویی است.»
وی ادامه داد: «یعنی اکنون کسی در قبال کار خلافی که صورت می گیرد از مسئول مربوطه پاسخ نمی خواهد و آن مسئول می تواند خلاف کند.»
این جامعه شناس با بیان اینکه هر کشوری با بدترین قانون می تواند زندگی کند اما با بی قانونی نمی توان زندگی کرد گفت: «بزرگترین مشکل جامعه امروز ما که در حال فروپاشی است بی قانونی است؛ عدم اجرای قوانین توسط مسئولین است.»
اقلیما زرنگ بازی را ناشی از بی قانونی و عدم اجرای قوانین دانست و گفت: «اگر قانون درست اجرا شود کسی نمی تواند خلاف کند. اما اگر قانون اجرا نشود اکثر افراد سوءاستفاده کرده و هر کس به نوعی قانون را دور می زند و چون کسی هم نیست که بازخواست کند و افراد پاسخگو هم نیستند "زرنگ بازی" در جامعه افزایش پیدا می کند.»
وی در پایان تاکید کرد: «بنابراین در این شرایط جامعه این اجازه را به افراد می دهد که "زرنگ بازی" کنند چون شایسته سالاری و پاسخگویی در جامعه وجود ندارد.»
مهمترین عامل شکلگیری این عوامل فقر فرهنگی هستش.
مگر کسی جرأت بازخواست کردن از مسئولین را دارند؟!