فرارو- به گفته یک کارشناس مسائل شبه قاره هند، محدود شدن تبلیغات برگزار کنندگان شانزدهمین اجلاس جنبش عدم تعهد به دو مهمان این اجلاس یعنی محمد مرسی، رییس جمهوری مصر وبان کی مون، دبیر کل سازمان ملل متحد یک خطای بزرگ استراتژیک بود چرا اساسا مهمترین مهمان این اجلاس نه این دو بلکه مان موهان سینگ نخست وزیر هند با بیشترین اختیارات بود.
پیر محمد ملازهی ضمن بیان این مطلب در گفتگو با فرارو گفت: متاسفانه مشکل ما در سیاست خارجی این است که نگاه حاکم بر آن ایدئولوژیک بوده و هست و تا زمانی که این نگاه حاکم باشد و این قاب و چارچوب برقرار، نمیتوانیم واقعیتها را آن طور که هست مورد ارزیابی قرار دهیم بلکه به عکس واقعیتها را آن طور که دوست داریم تحلیل و تفسیر میکنیم.
وی افزود: بر پایه حاکم بودن همین نگاه و چارچوب در دستگاه سیاست خارجی، در جریان شانزدهمین اجلاس سران جنبش عدم تعهد، شاهد برخورد متفاوتی با سفر محمد مرسی رییس جمهوری مصر وبان کی مون، دبیر کل سازمان ملل متحد نسبت به سفرمان موهان سینگ نخست وزیر هند بودیم.
این کارشناس مسائل شبه قاره هند ادامه داد: در شانزدهمین اجلاس سران جنبش عدم تعهد در تهران عنوان عالی رتبهترین هیات بیتردید در اختیار هندیها بود که هم به لحاظ کمی و هم به لحاظ کیفی این هیات در سطح خوبی در اجلاس حضور پیدا کرده بود.
ملازهی تصریح کرد: با توجه به جایگاه و موقعیتی که هند هم در منطقه و هم در عرصه بین المللی داشته و دارد و همچنین با توجه به جایگاه این کشور در جنبش عدم تعهد به دلیل آنکه هند یکی از پایهگذاران جنبش عدم تعهد بوده، انتظار میرفت که سفر این هیات هم از سوی دستگاه سیاست خارجی و برگزار کنندگان و هم از سوی رسانه مورد توجه بیشتری قرار میگرفت.
وی تاکید کرد: با این حال برخلاف انتظار از ابتدا تبلیغات برگزار کنندگان شانزدهمین اجلاس جنبش عدم تعهد معطوف به دو مهمان این اجلاس بود یعنی محمد مرسی، رییس جمهوری مصر وبان کی مون، دبیر کل سازمان ملل متحد و همین امر سبب شد که عملا سفر هیات هندی در حاشیه قرار گیرد و رایزنیها و مراودات دیپلماتیک با این هیات به طرز چشمگیری کاهش پیدا کند.
این کارشناس مسائل شبه قاره هند گفت: این در حالی است که با وجود تمامی سرمایه گذاریها و تبلیغات حول محور سفر این دو، آن نتایجی که مد نظر دستگاه سیاست خارجی بود حاصل نشد و فکر میکنم که پس از سخنرانی مرسی وبان کی مون در مراسم افتتاحیه اجلاس بود که مسوولان امر تازه متوجه اشتباه و خطای استراتژیک خود شدند.
وی افزود: در حالی در اجلاس تهران محمد مرسی به مهمان ویژه اجلاس تبدیل شده بود و بر اساس تصاویر تلویزیونی هم بیش از سایر مهمانان خارجی در کانون توجه مسوولان جمهوری اسلامی ایران قرار داشت که این دو کشور با وجود بهار عربی و وقوع انقلاب هنوز تغییر در سطح روابطشان ایجاد نشده است و شواهد و قرائن نیز حکایت از آن دارد که طرف مصری بر خلاف ایرانیها نسبت به از سرگیری این رابطه مشتاق نیست.
ملازهی ادامه داد: البته بخش عمدهای از عدم اشتیاق مصریها در برقراری رابطه مجدد با جمهوری اسلامی ایران به نداشتن اختیار کافی باز میگردد. پس از وقوع انقلاب ۲۵ ژانویه در مصر در جریان بهارعربی و برگزاری نخستین انتخابات دموکراتیک در این کشور، اخوان المسلیمین در این کشور حاکم شد.
وی تصریح کرد: اخوان المسلمین جریانی است که نگاه متفاوتی به تحولات خاورمیانه و شمال آفریقا نسبت به جمهوری اسلامی ایران دارد؛ تحولاتی که جمهوری اسلامی ایران آن را بیداری اسلامی میخواند و اخوان المسلمین آن را بهار عربی میداند، بهاری که با خود فصلی تازه برای مردم جهان عرب به خصوص مردم مصر رقم زده است؛ فصلی که علاوه بر آزادی قرار است برای این مردم عدالت و پیشرفت هم به دنبال داشته باشد.
این کارشناس مسائل بین الملل گفت: اخوان المسلمین یکی از راههای دستیابی به پیشرفت را توسعه روابط با همه کشورهای جهان و به حداقل رساندن تنشها در سطح بین الملل میداند. اخوانیها میخواهند هم با آمریکا رابطه خوبی داشته باشند و هم با روسیه و چین. آنها میخواهند تعادلی در سیاست خارجی خود برقرار کنند. در عین حال آنها برای آنکه خطری متوجه موقعیتشان در عرصه بین المللی ایجاد نشود نگاه ویژهای به ساختار قدرت در عرصه بین الملل دارند. از این رو با وجود وقوع انقلاب بعید است تغییری در سطح مراودات و مناسبات و بالطبع وابستگی این کشور به آمریکا ایجاد شود.
وی افزود: بنابراین در حال حاضر یکی از مهمترین موانع پیش روی برقراری مجدد رابطه میان جمهوری اسلامی ایران و مصر، محدودیت اختیارات دولت این کشور و فشارهای خارجی است.
ملازهی تصریح کرد: بر خلاف مصر، در هند سیاست خارجی مستقل، آگاهانه و مبتنی بر منافع ملی حاکم است که در چنین شرایطی این کشور از قدرت مانور بیشتری برای توسعه روابط با کشورها مختلف برخوردار است. هندیها پیش از این نیز استقلال خود را در همراهی نکردن با تحریمهای یکجانبه نفتی آمریکا و اروپا علیه جمهوری اسلامی ایران نشان داده بودند.
وی با تاکید بر این متعهدترین کشور به عدم تعهد در میان شرکت کنندگان اجلاس تهران هند بود گفت: همچنین در چارچوب جنبش عدم تعهد، یکی از معدود کشورهای که خواستار بهبود ساختار این جنبش به منظور توسعه نقش آفرینی در مناسبات و منازعات بین المللی هند است. این همان سیاستی است که جمهوری اسلامی ایران نیز آن را دنبال و تبلیغ میکند.
این کارشناس مسائل شبه قاره هند افزود: در عین حال یکی از بزرگترین و پرجمعیتترین کشورهای جهان است که جزو یکی از کشور تازه توسعه یافته محسوب میشود و همین امر ظرفیتهای اقتصادی و تجاری فراوانی را در این کشور به وجود آورده است.
وی با تاکید بر اینکه جمهوری اسلامی ایران و هند در حال حاضر به یک میزان به یکدیگر نیازمند هستند گفت: هندیها سخت به دنبال توسعه صنایع بالادستی خود هستند و از این رو این کشور چشم امید به بازار انرژی ایران بسته است. در عوض جمهوری اسلامی ایران هم با توجه به اعمال تحریمها و محدودیتها خواستار حفظ مبادلات نفتی خود با هند به هر شکل ممکن است حتی اگر نتواند پول نفت خود را با ارزهای رایج بین المللی دریافت کند.
ملازهی با بیان اینکه با توجه به نیاز دو طرفه ایران و هند بهتر بود که از فرصت حضور هیات بلند پایه این کشور در تهران استفاده بیشتری میشد گفت: یکی از اهداف هندیها در این سفر رایزنی و گفتگو با مقامات جمهوری اسلامی ایران درباره بالفعل درآوردن ظرفیتهای بالقوه بندر چابهار بود. هندیها سالها است که خواستار آن هستند که به واسطه این بندر و از طریق مسیرهای ترانزیتی ایران به بازارهای آسیای میانه و اروپا راه پیدا کنند.
وی در خاتمه گفت: با این حال بعید است که اساسا در این سفر فرصتی برای گفتگو درباره این موضوعات میان هیاتهای نمایندگی جمهوری اسلامی ایران و هند ایجاد شده باشد چرا که نگاه همه جانبه معطوف به سفر محمد مرسی وبان کی مون بود و عملا تنها حضور این دو در تهران به پیروزی دیپلماتیک تعیبر شده بود.
که باید هدف جنبش قرار میگرفت، انها برای اهداف
اقتصادی که داشتند در نشست کارشناسان و وزرا مذاکره
داشتند و نتیجه هم داشت که اگر اجلاسی هم در کار نبود
این اتفاع بین دو دولت می افتاد
اما
مصر شرایطی متفاوت دارد هم در شمال افریقا ست، هم مرز
با اسراییل که از لحاظ دیدگاه استراتژیکی برای کشورمان
ارزشی هم سنگ چون هند را ندارد.
در موقعیت کنونی، بحران موجود در سوریه و احتمال بروز
جنگ کشورمان نیاز ارتباط حسنه بین ایران و مصر ارزش
برابر با هند ندارد.
محمدامیرف