چه‌كسي از زيرزمين‌هاي شهر خبر دارد؟

صدايي از زيرزمين‌هاي شهر به گوش مي‌رسد گاهي آنقدر بلند كه گوش رو زميني‌ها را هم كر مي‌كند.

موسيقي زيرزميني حكايت همان جوجه اردك زشتي است كه در مواجهه فرهنگي ما با روند توسعه و تغييرات رفتاري بارها و بارها در اشكال مختلف بروز كرده است و تجربه نشان داده است كه به زعم اظهارات نخبگان فرهنگي، معمولا مواجهه ما با اين‌گونه پديده‌ها منفعلانه يا دست‌كم به‌دور از دستاورد و نتيجه‌گيري مطلوب بوده است.

كافي است به‌خاطر بياوريم كه اين نوع موسيقي هم شايد در ابتدا براي خيلي‌ها با نگاهي تؤام با انكار، بي‌اهميت جلوه مي‌كرد، اما امروز همان خواننده‌هاي زير زميني در نزد نوجوان‌ها و جوانان كشور شهرت خوانندگان مجاز با فعاليت‌هاي رسمي را دارند.

آنچه در پي مي‌آيد گفت‌وگو با 3 خواننده‌ي زيرزميني است براي بررسي و واكاوي شرايط يك واقعيت اجتماعي. اين فعالان موسيقي موسوم به زيرزميني البته معتقدند،‌ به‌كار بردن كلمه «زيرزميني» براي آن‌ها به هيچ وجه مناسب نيست.

ديدار با اين آقايان خواننده‌، شرايط خاص خود را دارد، بعضي از آن‌ها شايد به‌خاطر نوعي احتياط يا حس بدبيني، فقط حضوري گفت‌وگو مي‌كنند و براي بعضي ديگر بايد، يك آشناي مورد اعتقادشان را واسطه قرار دهيم. تازه در اين شرايط هم ساعت و مكان انجام مصاحبه را كه معمولا يا يك استوديوي ضبط موسيقي است يا يك كافي‌شاپ پاتوق فعالان موسيقي، در لحظات آخر مشخص مي‌كنند.

نويد ناينيي،‌ يكي از اين خوانندگان است كه در سبك موسيقي پاپ فعاليت مي‌كند. او در ابتداي گفت‌وگو تاكيد كرد: درست نيست از نام زير زميني براي اين موسيقي استفاده كنيم، چراكه ما به‌راحتي كليپ منتشر مي‌كنيم و فعاليت‌هايمان با خوانندگان مجاز تفاوت چنداني ندارد.

ناينيي معتقد است: خوانندگاني هم كه به‌طور غيرمجاز فعاليت مي‌كنند، آدم‌هاي با تجربه‌اي هستند. چراكه آهنگ شعر و تنظيم، همه به حمايت نياز دارد و هزينه‌بر است و هيچ‌كس هم حاضر نيست با يك خواننده‌ي آماتور همكاري كند.

وقتي از او پرسيديم، كه چرا به‌صورت مجاز در عرصه‌ي موسيقي فعاليت نمي‌كند، پاسخ داد: بيشتر خواننده‌هاي مشهور پاپ، ابتدا به‌صورت زير زميني و غير مجاز فعاليت مي‌كنند و اين شروع خوبي است، چراكه در شهرت بيشتر تاثير دارد.

اين خواننده در پاسخ به سوالي مبني بر اين‌كه چرا خارج از كشور را براي فعاليت‌هاي موسيقي خود انتخاب نمي‌كند، نيز گفت: خارج از كشور سختي‌هاي خاص خود را دارد، از طرفي ما ايراني هستيم و كشورمان را دوست داريم، دليلي وجود ندارد كه از ايران برويم.

ناييني درباره‌ي تفاوت فعاليت‌هاي موسيقي غيرمجاز و مجاز اظهار كرد: خوانندگان غير مجاز مي‌توانند كليپ‌هاي خود را بدون هيچ هزينه‌اي از شبكه‌هاي ماهواره‌اي پخش كنند. تصوير، موضوع مهمي است. مردم خواننده‌ي غير مجاز را مي‌بينند اما آيا از خوانندگان مجاز تصويري پخش مي‌شود؟

او درباره‌ي محل فعاليت‌هاي موسيقي‌اش نيز توضيح داد: ما در جاهاي مختلفي كار مي‌كنيم، همان استوديوهايي كه بسياري از خواننده‌هاي مجاز آنجا آثار خود را ضبط مي‌كند، چراكه كيفيت اثر براي بنده اهميت بسياري دارد.

ناينيي همچنين اظهار تاسف كرد: در كشور ما فقط محدودي خواننده پاپ مجاز حمايت مي‌شوند و بيشترين تيتراژ سريال‌ها را مي‌خوانند.

مهران مستي هم خواننده‌ي ديگري است كه تاكيد مي‌كند،‌ كشورش را دوست دارد، به‌همين دليل فعاليت بدون مجوز در ايران را به هر جاي ديگري ترجيح مي‌دهد.

او مي‌گويد، زماني براي اجرا مجوز داشته‌، اما بعد از مدتي مجوزش لغو شده است و ديگر تحمل اين را كه مدت زيادي براي كسب مجوز صبر كند، ندارد.

مهران مستي اضافه مي‌كند: در حال حاضر تعداد خوانندگان زياد شده و در كنارش هزينه‌ها هم خيلي بالا رفته است.

اين خواننده درباره موسيقي مجاز ايران هم اظهار نظر كرد و گفت: موسيقي ايران مسموم است. گوش مخاطب موسيقي نيز مسموم‌تر شده است اما در عوض هر كس مي‌تواند صداي خواننده‌اي را كه دوست دارد، گوش دهد و اين شرايط ايده‌الي است.

پ. صادقي كه دوست ندارد اسمش در اين گزارش كامل آورده شود، درباره سبك موسيقي‌اش گفت: موسيقي رپ بد نيست و هيچ اشكالي ندارد اما بايد رپ را همانطور كه درست است اجرا كنيم. تكست‌ها (متن‌ها) بايد معقول بوده و چيزي نخوانيم كه مخالف عرف جامعه باشد.

او درباره فعاليت‌هاي زيرزميني‌اش توضيح داد: اگر يك خواننده به‌صورت غير مجاز كار مي‌كند، دليلش اين است كه به‌خاطر تعداد زياد آلبوم‌هاي موجود در بازار و هزينه‌هاي زياد نمي‌تواند به شهرت برسد.

صادقي اضافه كرد: دليل ديگر اين است كه براي يك آلبوم بايد حداقل 9 قطعه آماده كرد كه حدود 30 ميليون تومان هزينه دربر مي‌گيرد اما وقتي قطعات به‌صورت تك‌آهنگ عرضه مي‌شوند، هزينه‌ها كاهش مي‌يابند.

اين خواننده سخت‌گيري وزارت ارشاد را در مورد ترانه‌ها از ديگر دلايل زيرزميني بودنش عنوان كرد.

او در بخش ديگري از سخنانش خاطرنشان كرد: دوست دارم براي هم‌زبان‌هاي خودم در ايران بخوانم. خواننده‌هايي كه به خارج از كشور مي‌روند اغلب هيچ پولي براي فعاليت‌هاي خود ندارند و حتي گاهي هزينه‌هايي پرداخت مي‌كنند تا به شهرت برسند.

او نبودن قانون كپي‌رايت در كشور را يكي ديگر از مشكلات پيش روي خوانندگان مجاز دانست و تصريح كرد: هزينه‌هاي كلاني كه براي يك آلبوم پرداخت شده، به علت نبود كپي رايت خيلي راحت از بين مي‌رود.

صادقي معتقد است: بسياري از خواننده‌هاي زير زميني اكنون به سطح بالايي رسيده و خيلي وقت‌ها عملكرد و قدرت صدايشان بسيار قابل قبول‌تر از خوانندگان مجاز است.

اين خواننده همچنين اظهار كرد: در كشور كسي براي موسيقي هزينه نمي‌كند،‌ اين در حالي است كه موسيقي‌هاي زير زميني از بهترين شبكه‌هاي ماهواره‌اي كه بسيار پربيننده هستند، پخش مي‌شود.