ترکیه تهدید تازه برای اروپا

فرارو- رابرت الیس*؛ اتحادیه اروپا نه تنها باید با همه‌گیری کرونا و تهدید روسیه و چین مقابله کند بلکه باید با تهدید تازه‌ای از سوی ترکیه نیز مواجه شده و به مقابله با آن بپردازد.

ترکیه در استراتژی دریایی خود تحت عنوان "میهن آبی" ادعای حاکمیت بر قلمروی وسیعی از شرق مدیترانه، دریای اژه و دریای سیاه را دارد. متاسفانه این ادعا شامل آب‌های سرزمینی متعلق به قبرس و یونان نیز می‌شود. این موضوع می‌تواند با درخواست تجدیدنظر در دیوان داوری لاهه حل و فصل شود، اما از آنجایی که ترکیه کنوانسیون سازمان ملل متحد در مورد حقوق دریا‌ها را امضا یا در پارلمان تصویب نکرده این امکان منتفی است و در عوض، ترکیه ترجیح می‌دهد ادعا‌های خود را که منطقه را به آستانه بروز جنگ سوق داده عملیاتی و اجرا کند.

سیاست "مصطفی کمال آتاترک" مبتنی بر صلح در داخل و صلح در خارج از کشور تحت رهبری "رجب طیب اردوغان" جای خود را به ستیزه جویی مهار نشده داده است که نشان دهنده تلاش مذبوحانه رئیس جمهوری فعلی ترکیه برای حفظ قدرت از طریق توسل به ملی‌گرایان افراطی (حزب حرکت ملی) شریک ائتلافی خود در دولت است.

شش سال پیش، "عبدالطیف شنر" یکی از بنیانگذاران حزب عدالت و توسعه که زمانی معاون اردوغان بود و اکنون مخالف اوست در مصاحبه‌ای گفته بود که اردوغان حتی حاضر است ترکیه را به جنگ داخلی بکشاند تا کنترل خود را بر امور حفظ کند.

اردوغان پیش‌تر این کار را درباره جنگ با کرد‌ها پس از ناکامی انتخاباتی در سال ۲۰۱۵ میلادی انجام داد. با این وجود، اکنون در مواجهه با فروپاشی اقتصاد ترکیه او مجبور شده برای جلب حمایت به اقدامات افراطی دیگری متوسل شود.

رویداد‌های اخیر نشان داده که او تا چه اندازه آماده پیش‌روی است. تبدیل کاربری ایاصوفیه از موزه به مسجد در ۲۴ ژوئیه گذشته، دقیقا در سالگرد معاهده لوزان مصوب سال ۱۹۲۳ میلادی صورت گرفت معاهده‌ای که مرز‌های ترکیه کنونی را تعیین کرده است. اردوغان پیش‌تر اعلام کرده بود قصد دارد مرز‌های مورد توافق در پیمان ملی که در سال ۱۹۲۰ میلادی در آخرین پارلمان دوره عثمانی تصویب شده بود را جایگزین مرز‌های مصوب در معاهده لوزان کند که قبرس، جزایر دریای اژه، موصل، حلب و کرکوک را شامل می‌شوند.

در ۲۶ آگوست، ترکیه سالگرد نبرد مانزیکرت (ملازگرد) که در سال ۱۰۷۱ میلادی رخ داده بود را گرامی داشت جایی که ترکان سلجوقی ارتش بیزانس را شکست داده و کنترل آناتولی را در دست گرفتند. به همین مناسبت، اداره ارتباطات رئیس جمهوری ترکیه ویدئویی چهار دقیقه‌ای را با عنوان "سیب سرخ" منتشر کرد که نیات ترکیه را روشن می‌ساخت.

"سیب سرخ" نمادی قدیمی از فتوحات قبایل ترک است. به عنوان مثال، در قرن پانزدهم، سیب سرخ قسطنطنیه بود آخرین سنگر امپراتوری بیزانس که در سال ۱۴۵۳ میلادی به دست ترک‌های عثمانی افتاد. رم و وین نیز به سیب سرخ تبدیل شدند، اما تلاش برای تصرف وین دو بار با شکست مواجه شد. زمانی که ترکیه در سال ۲۰۱۸ میلادی به عفرین در شمال غربی سوریه حمله کرد اردوغان به حضار در کاخ خود در آنکارا گفت:"ما به سوی سیب سرخ پیش می‌رویم". هنگامی که از یک سرباز ترک در تانک در مورد مقصد مورد نظر اردوغان سوال مطرح شد او گفت به سمت سیب سرخ پیش می‌رود.

تا جایی که به ویدئو مربوط می‌شود در مقصد شکی نیست. تصاویری از نماز خواندن جنگجویان ترک پشت سر امام مسجد در ایاصوفیه دیده می‌شوند. عکس‌هایی از سربازان ترکیه در جنگ استقلال و عکس‌هایی از ناوگان کشتی‌های جنگی و جنگنده‌های ترکیه دیده می‌شوند. هم چنین، اردوغان اولین آیات سوره فتح (درباره پیروزی) را قرائت می‌کند. این ویدئو با تصویری از مسجد الاقصی که اردوغان وعده آزادسازی آن را از دست اسرائیل داده به پایان می‌رسد.

"فخرالدین آلتون" مدیر ارتباطات اردوغان در توئیتی درباره سیب سرخ نوشت:"سیب سرخ برای ما به معنای ترکیه بزرگ و قوی است. این راهپیمایی مقدس ملت ماست که از منزیکرت تا ۱۵ جولای اشاره به (کودتای ناکام ۲۰۱۵) تاریخ ساز شد. سیب سرخ یک درخت عالی است که برای سرحال شدن افراد تحت ستم بر سر آنان سایه ایجاد می‌کند. سیب سرخ چیزی است که تمام بشریت از جبل الطارق تا حجاز و از بالکان تا آسیا آرزوی آن را داشته اند". در همان حال، "متین کولونک" معاون سابق حزب عدالت و توسعه نقشه‌ای از "ترکیه بزرگ" را منتشر کرده که نشان دهنده وسعت جاه طلبی‌های تجدیدنظر طلبانه ترکیه برای در اختیار گرفتن کنترل مناطقی از یونان، ارمنستان، عراق، بلغارستان، قبرس، سوریه، عراق و گرجستان است.

"میتسوتاکیس" نخست وزیر یونان از برنامه‌هایی برای گسترش آب‌های سرزمینی یونان رو به ایتالیا در دریای ایونی (دریای یونان) از ۶ به ۱۲ مایل دریایی خبر داد. "فواد اوکتای" معاون رئیس جمهوری ترکیه چنین طرحی را "اعلان جنگ آشکار" دانست و به قصد ترکیه برای پاره کردن نقشه و اشغال جزایر یونانی نزدیک به ترکیه اشاره کرده است.

به گزارش روزنامه "دی ولت" آلمان اردوغان تلاش کرده تا ژنرال‌های خود را متقاعد کند که یک کشتی یونانی را غرق کرده و یا یک جنگنده یونانی را برای تحریک آن کشور به آغاز جنگ ساقط کنند. در این صورت، حق با "یوسی کوهن" رئیس پیشین موساد است که به درستی گفته بود تهدید واقعی برای ثبات منطقه ایران نیست بلکه ترکیه است.

*مشاور سابق بخش ارزیابی ترکیه در گروه پارلمانی اتحادیه اروپا
منبع: اینترنشنال پالسی دایجست