آیا مجازات پسر پرحاشیه تلگرام، اعدام است؟

پس از آنکه پسر پرحاشیه تلگرام با عکس‌هایش شبکه‌های اجتماعی را تسخیر کرد خبر دستگیری او نیز به همان سرعت جایگزین عکس‌ها شد.

به مرور با بالا‌رفتن شاکیان پرونده حساسیت‌ها به نتیجه پرونده بیشتر شد تا جایی که حجت‌الاسلام اژه‌ای، سخنگوی قوه‌قضائیه در نشست خبری روز گذشته عنوان کرد قانون برای موارد مشابه چنین فردی افساد فی‌الارض پیش‌بینی کرده است. بعد از این اظهارات دوباره بحث‌هایی درباره مجازات اعدام برای مفسدان فی‌الارض در شبکه‌های اجتماعی مطرح شد، اما آیا اعدام تنها مجازات مفسدان فی‌الارض است؟

بهمن کشاورز، حقوق‌دان در گفت‌وگو با «وقایع‌اتفاقیه» درباره مجازات مفسدان فی‌الارض توضیح می‌دهد.

حجت‌الاسلام اژه‌ای دیروز عنوان کردند که مجازاتی که قانون برای موارد مشابه پسر پرحاشیه تلگرام پیش‌بینی کرده افساد فی‌الارض بوده، مجازات افساد فی‌الارض چیست و آیا مجازاتش اعدام است؟
صرف‌نظر از اینکه مورد مطروحه و وصف افساد فی‌الارض داشته باشد یا نداشته باشد اظهارنظر در این امور امری موضوعی و موکول به آگاهی دقیق از محتویات پرونده است که در اختیار ما نیست. مجازات افساد فی‌الارض یکی از موارد اعدام، صلب (یعنی به صلیب‌کشیدن)، قطع من خلاف (یعنی بریدن دست راست و پای چپ) و بالاخره تبعید است. درباره به صلیب‌کشیدن منظور بستن مجرم است بر صلیب به نحوی که نمیرد و سه روز بماند و اگر زنده بود او را پایین می‌آورند و درباره تبعید نظر تفسیری این است که منظور حبس در تبعید است.

در عمل مورد صلب و قطع من خلاف کاربرد علمی نداشته است و ندارد. مورد اعدام و حبس در تبعید اجرا می‌شود. نظری که درباره این نوع مجازات وجود دارد یکی این است که افساد فی‌الارض به‌عنوان جرمی جداگانه و مستقل قابل بررسی و تعیین مجازات نیست بلکه افساد فی‌الارض نتیجه محاربه است که محاربه تعریف دارد و عبارت است از آختن سلاح به قصد ترساندن مردم و ایجاد ناامنی. یعنی اگر کسی چنین کاری کرد و ثابت شد که منظور او ترساندن مردم بوده، مفسد فی‌الارض محسوب می‌شود و می‌توان او را به علت ارتکاب این جرم مجازات کرد،اما در قوانین ما موارد بسیاری وجود دارد که قانون‌گذار می‌گوید اگر فلان مورد به حد افساد فی‌الارض رسید مجازات این جرم را دارد و الا مثلا مجازات خفیف‌تری تعیین خواهد شد. بارها گفته شده در متن قوانین، قراردادها و احکام دادگاه‌ها از صفت و قیود مبهم نباید استفاده کرد و ترکیب کلمات و عبارات هم نباید چنان باشد که باعث ابهام شود.واضح است جمله شرطیه‌ای که گفتیم: «اگر به حد افساد فی‌الارض برسد...» قطعا مبهم است. یعنی ممکن است یک اقدام و عمل به‌نظر یک قاضی در حد افساد فی‌الارض باشد و به‌نظر قاضی دیگری نباشد. اهل‌فن گفته‌اند اگر از نظر سیاست کیفری کشور مجازات عملی اعدام باشد، این معنا باید به صراحت در قانون بیاید و مجازات بعضی اعمال را نباید به‌طور مبهم و معلق به موردی مانند افساد فی‌الارض احاله کرد. این مورد از نقاط ضعف و اشکالات قوانین ماست که باید رفع شود.

مجازات موردی مانند مورد اشاره شده چیست؟
این مورد مشمول قانون مجازات کسانی است که در امور سمعی و بصری مرتکب جرم می‌شوند، تا آنجا که حافظه‌ام یاری می‌کند به موجب ماده 10این قانون مواردی از این‌گونه(یعنی استفاده از ابزارهایی مثل تلفن همراه و مانند آن) مشمول این قانون می‌شود و رسیدگی‌اش در صلاحیت دادگاه انقلاب است و باز اگر حافظه‌ام خطا نکند مجازات دو تا پنج سال حبس، 10سال محرومیت از حقوق اجتماعی و 74ضربه شلاق دارد. در‌عین‌حال متضرران از جرم نیز می‌توانند مطالبه خسارات کنند.از آنجا که یکی از مجازات‌های افساد فی‌الارض تبعید است، همچنان‌که گفتیم منظور حبس در تبعید است و شاید هدف از بیان افساد فی‌الارض و مجازات آن همانا مجازات حبس بوده است.