"فضای جامعه ورزش دختران را برنمی‌تابد"

قبلا و در مقطع ابتدایی، براساس قانون، اولویت تخصیص نیروهای انسانی برای تربیت‌بدنی اولویت دو بود؛ می‌گفتند اول راهنمایی و متوسطه را تأمین کنید، بعد اگر نیرو اضافه آمد به ابتدایی بدهید، اگر هم نیرو نبود، لازم نیست ابتدایی نیروی تربیت‌بدنی داشته باشد

پول کم بود، طرح شنای سوم دبستانی‌ها متوقف شد.  همین چند وقت پیش بود که حسین بابویه، مدیرکل تربیت‌بدنی و سلامت آموزش‌وپرورش از کند شدن اجرای طرح «سباح» یا همان شنای دانش‌آموزان سوم ابتدایی خبر داد؛ دلیلش هم یک چیز بود؛ محدودیت منابع مالی.

مدیرکل تربیت‌بدنی و سلامت آموزش‌وپرورش در گفت‌وگو با «شهروند» می‌گوید آموزش‌وپرورش به‌دنبال آن است تا این طرح را در ‌سال جدید با شکل‌وشمایل جدیدتری اجرایی کند. او در این گفت‌وگو از موضوعات دیگری هم می‌گوید؛ از تفکراتی که به نظرش به غلط درباره ورزش دختران در جامعه وجود دارد و باعث فقر حرکتی دانش‌آموزان دختر شده و از چگونگی اجرای طرح محرم‌سازی یا شاداب‌سازی مدارس دخترانه. 

آموزش رشته‌های ورزشی از چندسال پیش در آموزش‌وپرورش مطرح شد این‌که رشته‌های خاصی را برای بعضی مقاطع تحصیلی اختصاص دهیم.  هدف از این کار هم این بود که خروجی برای تربیت بدنی آموزش‌وپرورش تعریف شود.  کسانی که در آموزش‌وپرورش بودند، تصمیم گرفتند برای مقاطع مختلف تحصیلی، رشته‌های خاصی را در نظر بگیرند.  بعد از مطالعات به این نتیجه رسیدند که مثلا برای مقطع سوم دبستان، شنا را در نظر بگیرند که یک‌میلیون دانش‌آموز را دربر می‌گرفت.

سال ۸۹. در آن ‌سال باتوجه به شرایط بودجه و تقسیم کارشناسی، به این نتیجه رسیدند که این طرح در کشور قابل اجراست، هرچند می‌دانستند اجرا کردن این طرح، مشکلاتی را خواهد داشت مانند کمبود فضا و رفت‌وآمد دانش‌آموزان.  در آن زمان این طرح ابلاغ شد. موضوعی که در ‌سال ۸۹ وجود داشت این بود که بودجه آموزش‌وپرورش و به‌طور کلی، بودجه کشور، وضع متفاوتی داشت چون تحریم‌ها به این اندازه جدی نبود.  با آن شرایط این طرح نوشته و ابلاغ شد.  آن زمان قرار بود وزارتخانه بودجه این طرح را در نظر بگیرد و براساس هر دانش‌آموز، ۳۰‌هزار تومان، بودجه این طرح تحقق پیدا کرد.  در ‌سال دوم و سوم اتفاقاتی درباره بودجه افتاد و به دلیل همین محدودیت‌ها، طرح دچار مشکلاتی شد.  کاری که الان انجام می‌شود این است که یک بار دیگر شیوه‌نامه این طرح و با توجه به این‌که به دلیل محدودیت‌های اعتباری به صورت فراگیر انجام نشد، بازنگری شود چون اگر بخواهیم این طرح را از اول مهر اجرا کنیم با شکل و شمایل جدیدتر باید اجرایی کنیم. 

باید روش‌ها و شیوه‌نامه جدیدتری برای اجرا داشته باشیم که طرح واقعا اجرایی شود نه این‌که چون محدودیت اعتبار داریم کلا طرح منتفی شود. می‌خواهیم از ظرفیت‌های اولیا و مدارس غیرانتفاعی استفاده کنیم تا بتوانیم آن را اجرایی کنیم. 

خیر، این طرح برای هر دو جنس به‌طور برابر اجرا شد.

در این سال‌ها سعی بر این بوده که دختران و پسران در این طرح با هم برابر باشند ولی خب در بعضی موارد این اتفاق نیفتاده است. 

در چند وقت گذشته برای رفع این مشکل، ۱۵‌هزار نیروی جدید متخصص تربیت‌بدنی استخدام شدند، ۱۸‌هزار نفر هم از قبل داشتیم، بنابراین در حال حاضر ۳۳‌هزار نفر معلم تربیت‌بدنی داریم.  در بحث نیروی انسانی نه این‌که نیاز نداشته باشیم ولی مشکل چندانی هم نداریم. 

این اتفاقی است که در سال‌های گذشته هم به نوعی رقم خورده بود. مثلا قبلا و در مقطع ابتدایی، براساس قانون، اولویت تخصیص نیروهای انسانی برای تربیت‌بدنی اولویت دو بود؛ می‌گفتند اول راهنمایی و متوسطه را تأمین کنید، بعد اگر نیرو اضافه آمد به ابتدایی بدهید، اگر هم نیرو نبود، لازم نیست ابتدایی نیروی تربیت‌بدنی داشته باشد اما در دولت جدید، شیوه‌نامه مربوط به این موضوع اصلاح شد و اولویت ساماندهی نیروی انسانی برای مقطع ابتدایی، یک شد. براساس آن اگر نیروی متخصص تربیت‌بدنی وجود داشته باشد باید به‌کار گرفته شوند اگرنه باید از نیروهای حق‌التدریس استفاده کرد. 

ما نیاز به معلم تربیت‌بدنی داریم ولی این نیاز به اندازه‌ای نیست که بحرانی باشد.  ما نمی‌توانیم ایده‌آل در این‌باره صحبت کنیم و باید شرایط واقعی را در نظر بگیریم. در سال‌های گذشته رشد ۱۲۰‌درصدی در حوزه نیروهای انسانی اتفاق افتاده است. ما الان خط قرمز در نیروهای انسانی تربیت‌بدنی نداریم. 

بله در بعضی رشته‌های ورزشی، به دلیل کمبود امکانات و فضا، تحقق پیدا کردن همه این رشته‌های ورزشی سخت است. 

اگر قرار باشد که بین ورزش دختران و پسران هیچ فرقی وجود نداشته باشد، باید نشانه‌هایی را در کل سیستم ببینیم که در آن سعی برای ایجاد تعادل در این حوزه وجود داشته باشد. این درست است که برای ورزش دختران در فضای کلی جامعه ما محدودیت وجود دارد ولی آموز‌ش‌وپرورش یک‌سری تکالیف قانونی دارد و طبق آنها عمل می‌کند.  بخش بیشتر استخدامی که برای معلمان انجام شد، زنان بودند و نهایت برابر بودند، این خودش نشان می‌دهد که ما در آموزش‌وپرورش به این موضوع علاقه‌مند هستیم و البته موظف.  اما من یک نکته را قبول دارم، سال‌های‌ متمادی به دلیل دیدگاه‌های فرهنگی و گاهی اشتباه، زمینه فعالیت ورزشی برای دختران کمتر بود و این هم ربطی به آموزش‌وپرورش ندارد و یک موضوع کلی است. 

بله در مدرسه و در شهرهای کلان، موضوع محرم‌سازی مطرح بود. در شهرهایی که مشکل مشرفیت ساختمان‌های اطراف مدرسه مطرح نیست، معلم تربیت‌بدنی می‌آید و محتوای کتابش را پیاده می‌کند، دختر و پسر هم ندارد. از طرف دیگر قانونی وجود دارد که براساس آن، وقتی مدرسه‌ای ساخته می‌شود که بالای ۹کلاس درس دارد، باید حتما یک سالن ورزشی داشته باشد و دختر و پسر در آن مطرح نیست ولی در شهرهای بزرگ که ساختمان‌ها بلندند و موضوع مشرفیت وجود دارد، مدارسی که بتوانند محرم‌سازی را انجام دهند، مجاز به این کارند. 

هر مدرسه‌ای که بتواند محرم‌سازی را انجام دهد، اجازه دارد و موظف است که این کار را انجام دهد. آمار تعداد این مدارس در تهران در دست است ولی الان در حافظه ندارم.  برای تعدادی هم این طرح اجرا نشده و در این‌باره نقص داشته‌ایم چون باید برای همه مدارس این اتفاق می‌افتاد اما حالا برای تعدادی از مدارس، قدم‌هایی برای محرم‌سازی برداشته شده است. موضوع دیگر درباره این موضوع، این است که همین محرم‌سازی هم نیاز به اعتبار دارد. 

بله من این انتقادها را قبول دارم.  چون این کار می‌تواند محیط مدارس دخترانه را بسته و از حالت شاداب‌سازی خارج کند اما شیوه‌نامه این طرح این موضوع را در نظر گرفته که چه کاری انجام دهیم که این مسائل کمتر شود.

مثلا در آن آمده که باید از ابزارها و ساختارهایی برای محرم‌سازی استفاده شود که این آسیب‌ها را به حداقل برساند.  در این شیوه‌نامه مدلی پیشنهاد شده که ساختار شادی داشته باشد و از رنگ‌های متنوعی در آن استفاده شده باشد.  مثلا این‌طور نباشد که دیوارهای بلند ساخته شود دور حیاط مدارس. 

ما در حال حاضر در حال بررسی طرح کیفیت‌بخشی تربیت‌بدنی هستیم.  کیفیت‌بخشی یعنی دیدن فضا، امکانات، جنسیت و...   در این طرح در نظر گرفته شده که در فضاهای ورزشی، اولویت با دختران باشد و در حال حاضر در حال کار کردن روی این موضوع هستیم. به هر حال در اجرا محدودیت‌هایی وجود دارد ولی در اصل از نظر من تفاوتی در برنامه‌های تربیت‌بدنی بین دختران و پسران وجود ندارد. ما وظیفه داریم دانش‌آموزان را فارغ از این‌که دختر یا پسر هستند از لحاظ تربیت‌بدنی حمایت کنیم. حتی گاهی اولویت به دانش‌آموزان دختر داده شده؛ مثلا در طرح سباح، جایی که امکانات بهتر وجود داشته به دختران داده شده.  هرچند ما هنوز با وضع مطلوب در این‌باره فاصله داریم و باید تلاش کنیم که در این قسمت عقب نباشیم.